Ne možemo promijeniti svijet,
ali možemo promijeniti svijest
Vi ste ovdje: HOME > O DIJABETESU
DIJABETES - ŠTA JE TO ?
Krv sadrži glukozu (šećer) koja našem organizmu daje energiju. Ali, višak glukoze nije dobar za zdravlje. Glukoza dolazi iz hrane koju jedemo i stvara se u jetri i mišićima. Krv prenosi glukozu do svih ćelija u organizmu. Insulin, hemikalija, nazivana i hormon, stvara se u pankreasu. Pankreas oslobađa insulin u krv. Insulin pomaže glukozi iz hrane da dođe do ćelija, ali ako organizam ne pravi dovoljno insulina, ili ako insulin ne radi dobro svoj posao, glukoza ne dolazi do ćelija, ostaje u krvi i njen nivo postaje visok.
Tada nastaje pre-dijabetes ili dijabetes.
U nastavku pročitajte:
SIMPTOMI DIJABETESA,
HIPOGLIKEMIJA (pad šećera)
UPITNIK ZA PROCJENU RIZIKA OD NASTANKA DIJABETESA TIP 2,
RIZICI,
INDEKS TJELESNE MASE,
KADA MJERITI ŠEĆER U KRVI,
VAŽNI POJMOVI,
GLOBALNE PROCJENE O PORASTU OBOLJELIH
REZOLUCIJA UJEDINJENIH NACIJA
Simptomi dijabetesa
- Hroničan umor
- Stalna glad
- Stalna žeđ
- Učestalo mokrenje
- Zamućenje vida
- Nagli gubitak težine
- Ukočenost ili peckanje ruku ili nogu
- Teško zacijelivanje rana
- Seksualni problemi
- Vaginalne infekcije
Hipoglikemija (pad šećera)
Ljudi sa dijabetesom mogu imati i padove šećera u krvi - takvo stanje se zove hipoglikemija. Ovo stanje može biti posledica gladovanja (propuštenog obroka), prevelike doze insulina ili tableta ili povećane fizičke aktivnosti.
Simptomi i znaci:
• znojenje,
• drhtavica,
• bledilo,
• glad,
• glavobolja,
• razdražljivost,
• pospanost,
• vrtoglavica i nesvestica.
Od izuzetne je važnosti da porodica, rođaci, prijatelji i kolege dijabetičara - oni u koje ima povjerenje, prepoznaju simptome smanjenog nivoa šećera u krvi. U slučaju blagog i srednje smanjenog dijabetičar može sam sebi pomoći tako što će pojesti kocku šećera ili čokoladice, popiti zaslađeno piće i pojesti dodatni obrok bogat ugljenim hidratima. U slučaju velikog pada šećera, zbog gubitka svesti, oboljeli od šećerne bolesti ne može da guta. Tada mu treba dati injekciju glukagona. Tek kada se osvijesti i počne ponovo normalno da guta, treba da pojede dodatni obrok bogat ugljenim hidratima. Naravno, uvijek pažljivo treba proanalizirati pojavu hipoglikemije (pada šećera) i preuzeti odgovarajuće mjere kako bi se spriječilo njeno ponavljanje
Upitnik za procjenu rizika od nastanka dijabetesa TIP 2
Bodovi Odgovor
1. GODINE STAROSTI
0 manje od 45 god.
2 45 - 54 god.
3 55 - 64 god.
4 više od 64 god.
2. INDEKS TJELESNE MASE (kg/m2)
0 manji od 25
1 25 - 30
3 više od 30
3. OBIM STRUKA (cm) (struk mjerite u nivou pupka, u opuštenom stanju)
Muškarci Žene
0 manji od 94 manji od 80
3 94 – 102 80 – 88
4 veći od 102 veći od 88
4. VJEŽBATE LI TOKOM DANA NAJMANJE 30 MINUTA, ODNOSNO JESTE LI KOD KUĆE ILI NA POSLU BAR 30 MINUTA FIZIČKI AKTIVNI ?
0 Da
2 Ne
5. KOLIKO ČESTO JEDETE POVRĆE ILI VOĆE ?
0 Svaki dan
1 Ne svaki dan
6. DA LI STE IKADA UZIMALI LIJEKOVE ZA POVIŠEN KRVNI PRITISAK ?
0 Ne
2 Da
7. DA LI VAM JE IKADA IZMJERENA POVIŠENA VRIJEDNOST ŠEĆERA U KRVI (u rutinskom pregledu, tokom bolesti ili u trudnoći) ?
0 Ne
2 Da
8. BOLUJE LI NEKO U VAŠOJ BLIŽOJ ILI DALJOJ PORODICI OD DIJABETESA ?
0 Ne
3 Da (djed, baka, tetka, ujak, stric ili prvi rođaci ali ne roditelji, braća, sestre ili djeca)
5 Da (roditelji, braća, sestre ili dijete)
* * * * * * * * * * * * * * * * * * *
VAŠ RIZIK ZA RAZVOJ DIJABETESA TIP 2 U NAREDNIH 10 GODINA JE:
Zbir bodova Nivo rizika
manje od 7 Nizak (procjenjuje se da će 1 od 100 osoba dobiti dijabetes)
7 – 11 Lako povišen (procjenjuje se da će 1 od 25 osoba dobiti dijabetes)
12 –14 Umjeren (procjenjuje se da će 1 od 6 osoba dobiti dijabetes)
15- 20 Visok (procjenjuje se da će 1 od 3 osobe dobiti dijabetes)
više od 20 Vrlo visok (procjenjuje se da će 1 od 2 osobe dobiti dijabetes)
90 % svih oboljelih boluje od dijabetesa TIP 2
Faktori rizika
Genetika
Nasledni faktori često igraju glavnu ulogu u pojavi dijabetesa kod određene individue. Oni to čine povećanjem osetljivosti beta-ćelija na viruse, razvojem autoimunih antitela protiv sopstvenih ćelija pankreasa, degenerativnim promenama na ćelijama koje rezultuju promenom strukture i nedelotvornošću insulinai sl. Sklonost za dijabetes se prenosi direktno na potomke, a ispoljavanje same bolesti može da zavisi i od drugih činilaca u toku života (što je razlog zašto se šećerna bolest ne pojavljuje obavezno kod svih potomaka obolelih).
Gojaznost
Vodeći rizik za nastanak dijabetesa TIP 2 je gojaznost o čemu svedoči činjenica da je oko 60% odraslih dijabetičara gojazno. Kod gojaznih osoba se vremenom smanjuje osetljivost beta-ćelija na povećanje koncentracije glukoze u krvi, a osim toga smanjuje se i broj insulinskih receptora u ciljnim tkivima (na sopstveni i egzogeni insulin). Ovo rezultuje smanjenom isporukom šećera ćelijama i posledičnim povećanjem njegovog nivoa u krvi (hiperglikemija). 30% odraslog stanovništva razvijenih zemalja je gojazno, a broj gojazne djece se utrostručio za posljednjih 30 godina
Bolesti
Za razliku od naslednog (primarnog) dijabetesa, postoje oboljenja i stanja u toku kojih se šećerna bolest javlja kao komplikacija. Takva šećerna bolest se naziva sekundarnom, jer se razvija pod direktnim uticajem prisutnog oboljenja ili delovanja štetnih činilaca na organizam.
Takav je slučaj kod hroničnog alkoholizma, upale ili karcinoma pankreasa, različitih endokrinih poremećaja (akromegalija, hipertireoza, Kušingov sindrom), hemohromatoze, virusnih oboljenja i dr. Sekundarni dijabetes nastaje zbog poremećaja u iskorišćavanju šećera u krvi pod uticajem istih onih razloga koji su doveli do razvoja osnovnog oboljenja.
Trudnoća
Period trudnoće predstavlja svojevrstan stres za organizam, koji lako pretvara latentni dijabetes u izraženi poremećaj koji može postati trajan. Ovo stanje poznato je pod imenom gestacioni dijabetes. U trudnoći se javlja smanjena osetljivost prema insulinu (zbog povećanja količine masnih kiselina i glikokortikoida u krvi) i povećana razgradnja ovog hormona pod dejstvom enzima placente. Zdrave trudnice na ovo reaguju povećanim lučenjem insulina, a one sa predijabetesom ili latentnim dijebetesom dobijaju ispoljeni oblik ovog oboljenja. (vidi GESTACIONI DIJABETES)
Lekovi i hemijski agensi
U prvu grupu lekova koji mogu da utiču na pojavu dijabetesa spadaju lekovi koji se primenjuju kod reumatskih bolesti, hroničnih oboljenja disajnih puteva, nekih bubrežnih i kožnih oboljenja i različitih alergijskih stanja. Druga grupa lekova su preparati koji deluju na povišeni krvni pritisak i bolje mokrenje. Takođe, i oralna kontraceptivna sredstva imaju uticaj na ponašanje šećera u krvi (jatrogeni dijabetes).
Postoje i drugi lekovi, hormoni i hemijski agensi koji mogu uticati na pojavu šećerne bolesti, ali postupak kontrole u njihovoj primeni dozvoljava blagovremeno otklanjanje poremećaja u ponašanju šećera u krvi.
Ostali faktori
Pored već pomenutih faktora, postoje i drugi koji pospešuju nastanak ove bolesti: sklonost ka unošenju većih količina slatkiša, smanjena fizička aktivnost, prelazni period kod muškaraca i žena (klimakterijum), sklonost ka infekcijama, nazebima i zapaljenjima, rađanje krupnog deteta (preko 4 -{kg}-), stres, povrede, hirurške intervencije itd.
Još neki vrlo bitni faktori su:
- Fizička neaktivnost - vodi ka gojaznosti i otežava djelovanje insulina u organizmu
- Prekomjerna težina - 90 % dijabetičara TIP 2 imaju prekomjernu težinu uzrokovanu nepravilnom ishranom sa previše masnoća i ugljenih hidrata i nedovoljno vlakana
- Starenje
- Povišeni krvni pritisak i visok holesterol
ITM (BMI) Indeks tjelesne mase
(body mass index)
POSTIZANJE ZDRAVE TJELESNE TEŽINE
Najčešći uzročnik dijabetesa TIP 2 je gojaznost. Dijabetes TIP 2 se razvije u 80% do 90% gojaznih osoba. Umjereni gubitak težine od 5 do 10 kg, ili 5 – 10% vaše težine može smanjiti nivo šećera u krvi, a isto tako i sniziti krvni pritisak i nivo holesterola. Da biste vidjeli da li ste gojazni i da li je vaša gojaznost upozoravajuća, odredite svoj ITM.
ŠTA JE ITM I KAKO GA ODREDITI ?
ITM (indeks tjelesne mase) je mjera bazirana na formuli koja uzima u obzir težinu i visinu i određuje u kojoj mjeri imate zdrav ili nezdrav postotak masti.
Da biste izračunali ITM pronađite visinu na tablici u prvom stupcu i slijedite red dok ne stignete do stupca s težinom koja je najbliža vašoj. Pogledajte vrh stupca da biste utvrdili ITM. Ako vam je težina manja od težine najbliže vašoj, vaš ITM je malo niži Ako je težina viša od težine blizu vaše, vaš ITM može biti malo viši.
ITM od 18,5 do 24,9 smatra se zdravim,
ITM od 25 do 29,9 upozorava na povećanu težinu, a
ITM od 30 i više upućuje na gojaznost
Kada mjeriti šećer u krvi ?
Izvor: poliklinikaconsilium.com
Mjerenje šećera u krvi najčešće se radi ujutru – našte prije uzimanja bilo kakve hrane i lijekova. Za kontrolu terapije potrebno je i mjerenje šećera u krvi i 1 h poslije jela i poslije primjenjene terapije.
Mjerenje šećera u mokraći takodje je veoma značajno. Normalno se šećer ne izlučuje mokraćom, a nalazi se u mokraći samo kada je njegova vrijednost preko 10 mol/l, što znači da stepen prisustva šećera u mokraći ukazuje na stepen povišenosti šećera u krvi.
Samokontrola
Samokontrola nivoa šećera u krvi je najbitniji način aktivnog učešća pacijenta u liječenju svoje bolesti. Smatra se obaveznom za sve bolesnike sa tipom 1 dijabetesa kao i za sve one koji su na bilo kojoj insulinskoj terapiji. Danas ima više tipova samomjerača, uglavnom svi su vrlo jednostavni i namijenjeni za svakodnevnu upotrebu od strane pacijenata odnosno nemedicinskog osoblja. Bitno je da se uvijek provjeri test traka da li je u odgovarajućem roku trajanja. Često bolesnici zbog namare da uštede sačuvaju tračice i posle isteka roka te je zato neophophodno da se isti provjeri.
Samokontrolom se obično mjeri šećer našte, 2 h poslije jela i poslije terapije i 15 minuta nakon fizičke aktivnosti da bi se provjerilo kako terapija i fizička aktivnost utiču na nivo šećera u krvi. U dogovoru sa ordinirajućem dijabetologom može se mjeriti i 5 – 6 puta u toku dana i noći, tzv profil šećera. Ritam mjerenja je uglavnom prije jela, 2 h posle jela, u sva tri glavna obroka i noću u 22 h i u o3. Sve vrijednosti se bilježe u svesku samokontrole i na kontrolnom pregledu možete ih pokazati doktoru. Na taj način se uspješno može korikgovati terapija i obezbijediti dobra regulacija šećera u toku 24 h.
Preporuke su da nivo šećera našte bude oko 6 a da nakon obroka bude oko 7,5, a maksimalno do 9 mmol/l.
HEMOGLOBIN A1C pokazuje stepen vezivanja šećera u krvi za komponentu crvenog krvnog znca HGBA1c. Obzirom da je ova veza ireverzibilna i da se gubi tek nakon raspadanja eritrocita nakon 120 dana,nivo HGBA1c ukazuje na prosečan nivo šećera u krvi za poslednja 2 – 3 meseca. Ovaj parametar je za lekara najznačajniji, jer nema uticaja prethodna priprema bolesnika za pregled,kada najčešće nekoliko dana svi pribegavaju strožijoj dijeti i kontroli. U dobro regulisanom dijabetesu njegova vrednost je oko 6,5 a ciljna vrednost za sve insulinzavisne bolesnike je da ne prelazi 7. Postoje i posebne tablice koji se navede na osnovu visine HGBA1c i procenjena prosečna vrednost šećera za protekli period. Nivo HGBA1c se zbog svega navedenog meri u razmacima bar od 3 meseca.
Šta odražavaju rezultati u toku dana:
• Prije doručka: Ovaj rezultat odražava koncentracije šećera u krvi u ranim jutarnjim časovima i na osnovu tog rezultata se procjenjuje doza večernjeg insulina srednje dugog dejstva (izofan insulin) ili insulinskog analoga dugog dejstva. Takođe, na osnovu tog rezultata prilagođava se i predstojeća doza insulina kratkog dejstva koji treba da se da prije doručka.
• Prije ručka: Taj rezultat pomaže u odluci o tome da li je primenjena jutarnja doza insulina kratkog dejstva korektna.
• Prije večere: Ovaj rezultat odražava delovanje jutarnjeg NPH insulina, odnosno insulina kratkog dejstva datog prije ručka. Takođe, odražava efekte poslijepodnevne fizičke aktivnosti (sport) ili poslijepodnevne užine. Test treba da se uradi najmanje dva sata poslije prethodnog obroka.
• Prije večernje užine (obroka pred spavanje): Ovaj rezultat govori o tome da li je doza insulina kratkog dejstva datog prije večere korektna. Veoma je važan kod djece koja često imaju hipoglikemije tokom noći, zatim kod dece koja se igraju posle večere i kod svih onih koji nisu dovoljno jeli za večeru. U slučaju da je koncentracija šećera u krvi niska, potrebno je u cilju sprečavanja pada šećera u krvi tokom noći da obrok pred spavanje sadrži veću količinu ugljenih hidrata i proteina od uobičajene.
• Poslije obroka: Mjerenje šećera u krvi poslije obroka je korisno za osobe koje dozu insulina pre obroka zasnivaju na količini ugljenih hidrata u obroku. Poželjno je da se mjerenje šećera poslije svakog obroka u toku dana praktikuje jedan do dva puta nedeljno, a poželjno je najmanje dva puta mjesečno uraditi „cjelodnevni glikemijski profil“.
• Tokom noći: Mjerenje šećera noću je posebno važno za malu djecu kao i djecu koja često imaju hipoglikemije noću. Veoma je važno da se mjerenje preduzme poslije intenzivne fizičke aktivnosti (npr. košarkaška utakmica ili igra napolju do kasno uveče u ljetnjim mjesecima). Najbolje vrijeme za mjerenje nije isto kod svih osoba. Kod nekih to je period od ponoći do 2 sata ujutro, a kod drugih rani jutarnji časovi.
• U školi: Mjerenje se obavlja u slučaju pojave znakova hipoglikemije ili kod djece koja ručaju u školi.
Iskustva brojnih centara u svijetu pokazuju da se uspješnost glikemijske kontrole značajno poboljšava uporedo sa povećanjem broja mjerenja šećera tokom dana.
Radi odmora određenim danima merenje se može izostaviti. U slučaju da dijete ne prihvata više mjerenja šećera u krvi u toku dana, neophodno je da se samokontrola obavlja najmanje jedanput dnevno, ali uvijek u različito doba dana.
Kada treba meriti ketone u urinu?
Merenje ketona u urinu je potrebno uvek:
• kada je dete bolesno npr. tokom prehlada sa povišenom temperaturom,
• kada je glikemija viša od 13 - 14 mmol/l u trajanju dužem od nekoliko sati,
• kada postoje simptomi ketoacidoze (mučnina, povraćanje, bol u trbuhu),
• kada se dete ne oseća dobro!
Bitni pojmovi
Niste sigurni što je BMI, A1C, HbA1C i još puno toga?
U nastavku teksta donosimo vam abecedni popis svih pojmova koji se vežu uz dijabetes, dijabetičke uslove i definicije.
A1C – test koji mjeri prosječni nivo glukoze u krvi tokom posljednja 2 do 3 mjeseca.
ACE INHIBITORI – oralni lijekovi koji utiču na sniženje krvnog pritiska, posebno je namijenjen osobama s dijabetesom koji imaju proteine u urinu, a pomaže pri usporavanju oštećenja bubrega.
AKUTNO – opisuje stanje koje se dogodilo iznenada i u kratko vrijeme. Suprotno stanje je hronično.
ALBUMINURIA – stanje u kojemu urin ima više od normalne količine proteina. Albuminurija može biti znak nefropatije (bolesti bubrega).
ANGIOPATIJA – bolest krvnih žila (vena, arterija ili kapilara) ili limfnih žila.
BETA STANICE – stanice koje proizvode inzulin. Smještene su u otočićima gušterače.
BMI (ITM) – body mass index (Indeks tjelesne mase) – mjera koja se koristi za procjenu tjelesne težine u odnosu na visinu osobe. Ovim mjerenjem saznajemo je li osoba pothranjena, normalne tjelesne težine, prekomjerne tjelesne težine ili gojazna.
BOLUS – dodatna količina inzulina koja se uzima za pokrivanje očekivanoga porasta glukoze u krvi, često se odnosi na nekakav obrok ili međuobrok.
BRZODJELUJUĆI INSULIN – vrsta inzulina koje ima brzo djelovanje. Obično ga dijabetičari koriste u vrijeme obroka kako bi se nivo glukoze u krvi kontrolisao.
CIRKULACIJA – protok krvi kroz tijelo, krvnih žila i srca.
DIJABETIČKA KETOACIDOZA – hitno medicinsko stanje u kojem je izrazito visok nivo glukoze u krvi, nedostatak inzulina, a posljedica je razgradnja masnog tkiva s energijom i nakupljanja ketonskih tijela u krvi i mokraći. Znakovi su mučnina, povraćanje, bolovi u trbuhu, voćni zadah i miris te brzo disanje.
DIJABETIČKA MASTOPATIJA – stanje u dojkama koje se javlja kod žena s dugogodišnjom šećernom bolešću. Kvržice nisu maligne te se mogu hirurški otkloniti, iako se znaju ponavljati.
DIJABETIČKA PUMPA – uređaj koji je na tijelu, ima funkciju isporuke inzulina koji se kroz sitne cjevčice uvodi pod kožu na dijelu trbuha.
DIJABETIČKO STOPALO – stanje u kojemu se zglobovi i meka tkiva uništavaju, a to proizlazi iz oštećenja živaca.
DUGODJELUJUĆI INSULIN – ovaj se inzulin koristi jednom ili dva puta tokom dana kako bi se osigurala neprekidna isporuka inzulina.
ENDOKRINOLOG – doktor specijalista koji se bavi bolestima endokrinih žlijezda, a tu pripada dijabetes.
ENZIM – protein u tijelu koji se javlja ovisno o hemijskoj reakciji. Na primjer, enzimi se proizvode u crijevima, što pomaže varenju.
EUGLIKEMIJA – normalan nivo glukoze u krvi.
GESTACIONI DIJABETES – vrsta šećerne bolesti koja se razvija u trudnoći i obično nestaje nakon porođaja, ali povećava rizik da će majka kasnije razviti dijabetes.
GINGIVITIS – stanje zubnog mesa koju karakteriše upala i krvarenje iz desni.
GLUKOZA – jednostavni šećer. Osobe s dijabetesom ili šećernom bolešću imaju visok nivo glukoze u krvi (ako se ne liječe inzulinom).
GUK – glukoza u krvi ili šećer u krvi. Glavni izvor energije za tijelo.
GUŠTERAČA – organ smješten iza želudca, a bitna je jer proizvodi inzulin.
HbA1c – krvna pretraga kojom se mjeri nivo šećera u krvi kako bi se vidjelo koliko je dobro regulisan dijabetes.
HIPERGLIKEMIJA – povišen nivo glukoze u krvi nakon što ste gladovali najmanje 8 sati.
HIPERINZULINEMIJA – stanje u kojemu je nivo inzulina viši od normalnog, uzrokovana je prekomjernim inzulinom i otpornošću prema njemu.
HIPERGLIKEMIJA – stanje povišenog holesterola u krvi.
HIPERTENZIJA – stanje koje se prezentuje kada krv teče kroz vene snagom većom od normalne; povišen krvni pritisak.
HIPOGLIKEMIJA – nizak nivo šećera u krvi. Hipoglikemiju može izazvati pretjerano korištenje inzulina, nedovoljno hrane ili pojačana fizička aktivnost od uobičajene.
HIPOTENZIJA – nizak krvni pritisak ili naglo snižavanje krvnog pritiska, može se pojaviti uslijed naglog ustajanja uzrokojući vrtoglavicu.
HOLESTEROL – vrsta masnoće koju proizvodi jetra i pronađena je u krvi.
INZULIN – hormon koji se koristi u obliku injekcije, a pomaže da šećer iz krvi dospije do stanica u kojima je potreban.
INZULINSKA OLOVKA – uređaj za ubrizgavanje inzulina koji izgleda poput hemijske olovke te sadrži zamjenjive umetke inzulina.
KALORIJE – jedinica koja predstavlja energiju koju dobivamo od hrane. To se odnosi na ugljene hidrate, masti ,proteine i alkohol u prehrani.
KETONI – hemikalije koje se proizvode kada nema dovoljno inzulina pa tijelo razgrađuje masnoće da dobije energiju.
KOMPLIKACIJE – promjene na krvnim sudovima, srčani ili moždani udar, zatajenje bubrega, oštećenje živaca, oštećenje vida...
KRVNI PRITISAK – sila krvi djeluje na unutrašnje stranice krvnih sudova. Krvni pritisak izražava se u omjeru 120/80. Prvi je sistolički pritisak (kada srce gura krv u arterije), a drugi je dijastolički (kada se srce odmara).
METABOLIČKI SINDROM – tendencija koja uključuje gojaznost, otpornost na inzulin, dijabetes, predijabetes, hipertenziju i visoke lipide.
POLIDIPSIJA – prekomjerna žeđ.
POLIFAGIJA – prekomjerna glad.
POLIURIJA – prekomjerno uriniranje.
PREDIJABETES – stanje u kojemu je nivo glukoze u krvi povišen u odnosu na normalnu, ali nije dovoljno povišen kako bi se dijagnostifikovao dijabetes. Ljudi s predijabetesom mogu biti pod rizikom da se razvije dijabetes tipa 2, moždani udar ili srčani udar.
PREDMIJEŠANI INZULIN – mješavina brzodjelujućeg i dugodjelujućeg inzulina koji se obično ubrizgava prije doručka i večere.
PREVALENCIJA – broj ljudi u određenoj skupini ili populacija koja se prijavila da boluje od neke bolesti.
PROVJERAVANJE GUK– provjeravanje nivoa glukoze u krvi na redovnoj osnovi kako bi se uticalo na dijabetes.
RIZIČNI FAKTORI – starija dob (+40 godina), gojaznost, porodična anamneza, tjelesna neaktivnost, visok krvi pritisak, visok holesterol, žene koje su tijekom trudnoće imale dijabetes.
SIMPTOMI – prekomjerna žeđ, često mokrenje, gubitak tjelesne težine, umor, iscrpljenost, glad, smetnje vida, suha kože, rane koje teško zacjeljuju, česte infekcije.
ŠEĆERNA BOLEST TIP 1 – češća je nego ona tipa 2. Dijabetes tipa 1 pojavljuje se kada tijelo prestane proizvoditi inzulin, koji omogućuje da energija dospije u stanice kojima je potrebna.
ŠEĆERNA BOLEST TIP 2 – Dijabetes tipa 2 pojavljuje se kada tijelo ne proizvodi dovoljno inzulina ili ga ne može učinkovito koristiti. Ovaj tip bolesti može izazvati loša prehrana ili nedoovljna fizička aktivnost.
UGLJENI HIDRATI – vrsta hrane koja tijelo snabdijeva energijom. Pod ugljenim hidratima se uglavnom misli na šećer i skrob koji razgrađuju u glukozu.
Globalne procjene o porastu oboljelih
Prema podacima Svjetske Dijabetološke
Federacije, 2015 godine u svijetu je bilo 415 miliona oboljelih od dijabetesa. Do 2040, broj oboljelih, prema procjenama, popeće se na čak 642 miliona. Na mapi možete vidjeti stanje iz 2015 i procjene o broju oboljelih za 2040. godinu širom svijeta po kontinentima.
Rezolucija Ujedinjenih Nacija o dijabetesu - 14.11. Svjetski dan dijabetesa
Na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija održanoj 20. decembra 2006. godine jednoglasno je usvojena Rezolucija o dijabetesu. Prvi put je jedno nezarazno oboljenje označeno kao globalni problem koji se tretira poput infektivne epidemije. Sve države sveta pozvane su da formiraju nacionalnu politiku prevencije, lečenja i brige za obolele od dijabetesa u skladu sa stepenom razvijenosti sistema zdravstvene zaštite.
Ideju za kampanju, koja je prethodila usvajanju rezolucije, dala je šesnaestogodišnja Klara Rozenfild u toku kongresa Međunarodne dijabetološke federacije u Parizu 2003. godine. Rezolucija ima za cilj da se:
-
poveća opšta svest o dijabetesu na globalnom nivou,
-
jasnije sagledaju humane, socijalne i ekonomske posledice ove bolesti,
-
dijabetes postane prioritet u zdravstvenoj politici pojedinih zemalja,
-
primene isplative strategije za prevenciju dijabetesnih komplikacija,
-
primene realne strategije u javnom zdravlju u cilju prevencije dijabetesa
-
prepoznaju grupe sa specifičnim potrebama i
-
intenziviraju istraživanja svih terapijskih mogućnosti.
Svetski dan borbe protiv dijabetesa (14. novembar) je uvršten u zvanični kalendar UN i ovaj datum se obeležava širom sveta. S obzirom da je plava zvanična boja Ujedinjenih nacija, na taj dan je 2007. veliki broj znamenitosti bio osvetljen plavim reflektorima (Empajer stejt bilding, Nijagarini vodopadi, Tokijski toranj, zgrada Opere u Sidneju, most preko Bosfora i dr). U ovoj globalnoj kampanji je učestvovao i Beograd (Dom Narodne skupštine Republike Srbije, statua Pobednika na Kalemegdanu) kao i mnogi drugi gradovi.